کانسپچوال جنبشی در برابر فرم‌گرایی بود، ره‌آورد انقلابی مهم که میانه‌ی قرن بیستم میلادی در زیباشناختی روی داد. تا آن زمان زیبایی‌شناسی در فرم اثر شناسایی می‌شد و زیبایی، فرم‌گرا بود اما کانسپچوال، زیبایی را در مفهوم جستجو می‌کرد.
اواخر دهه‌ی شصت میلادی پس از ظهور و ثبوت مینیمالیسم، این کانسپچوال بود که دنیای هنر را جایی برای تولد خود انتخاب کرد. اما نه تنها هنر بلکه مخاطبان هنر را در چالش‌های تازه‌ی خود سهیم کرد. هدف کانسپچوال قبل از جلب حواس بینایی و لامسه، ذهن بود. کانسپچوال می‌خواست ذهن مخاطب خود را به چالش بکشد، می‌خواست آن زیبایی بصری که تا بدان زمان مخاطب با دیدن و لمس کردن می‌دید و درکش می‌کرد از این پس آن را در ذهن خود بیابد.
قرن بیستم میلادی قرنی بود که هنر سخاوتمندانه مرزهای خود را بر روی دنیای مد و لباس گشود. طراحان لباس به هنرمندانی بدل شده بودند که مفاهیمی عمیق‌تر را در دوخت و تولید لباس جستجو می‌کردند. آن‌ها لباس را چون اثری هنری می‌دیدند و آن را عنصری برای بیان مفاهیم و افکار خود انتخاب کردند  و چه چیزی بهتر از لباس؛ نزدیک‌ترین شی به انسان، به بدن انسان. زیرا وقتی این شی تبدیل به مفهوم می‌شد و شی بودن خود را از دست می‌داد گویی مفهوم در سریع‌ترین زمان خود منتقل می‌شد، بدون واسطه و روی بدن چون جرقه‌ای بر سطح پوست. هنرمندان پیکان توجهات را به سوی خود نشانه گرفتند؛ فکر هنرمند مهم است و نه اشیا، اثر هنری یک فکر است و نه یک شی. طراحان لباس از فنون هنر کانسپچوال جهت به اشتراک گذاشتن مفاهیم و ایده‌های خود استفاده کردند از چیدمان، هنر اجرا و هنر ويدیو.
سالوادور دالی نقاش اسپانیایی، اندی وارهول هنرمند امریکایی و بعدها جوزف بویز هنرمند آلمانی نقش موثری در ورود مفهوم به دنیای لباس‌ها داشتند. همکاری سالوادور دالی با السا اسکیاپارلی طراح لباس ایتالیایی در مسیری پیش رفت که تمام محدودیت‌ها را در ایده و اجرای لباس‌ها کنار زدند و  منجر به ایجاد فضایی «سورریال» در لباس‌ها شد. آن‌ها حتی خود را در استفاده از مواد اولیه محدود نکردند و شیشه، تلق‌های پلاستیکی و سلفون را در طراحی‌های خود به کار گرفتند.
چندی بعد ایو سن لوران طراح لباس مشهور فرانسوی با الهام از نقاشی‌های نقاش هلندی پیت موندریان، پیراهن‌های زنانه‌ای طراحی کرد که مسیری تازه را در دنیای مد گشود. لباس‌ها فراتر از لباس دیده شدند. گویی لباس حالا حتی می‌توانست یک بوم نقاشی باشد.
طراحان لباسی چون ری کاواکوبو و مارتین مارجیلا تمام قواعد موجود در دنیای لباس را کنار گذاشتند و قوانین خود را تعریف کردند. ویکتور هورستینگ و رالف سنورن با نام  «ویکتور و رالف» شروع به برگزاری نمایش‌هایی کردند که تنها اهداف مفهومی را دنبال می‌کردند. حسین چالایان با قوانین علمی که از فیزیک و ریاضیات می‌آمدند نمایش‌های خود را متبحرانه به شیوه‌ای هنرمندانه اجرا می‌کرد.
این میان اسطوره‌ای چون لی الکساندر مک‌کویین نمونه‌ای تکامل‌یافته در دنیای مد کانسپچوال بود. او مفهوم را به تمامی وارد مد کرد. هر کدام از نمایش‌های او تصویری بی‌بدیل از چیدمان و هنر اجرایی بود. او لباس را استعاره‌ای از نجات می‌دانست و مفاهیم رهایی، آزادی و قدرت در میان لایه‌های آثارش چشم‌گیر و خیره‌کننده ظاهر می‌شدند. او فرهنگ لغات خاص خود را داشت و هر نمایش از او یک اثر هنری کامل و بی‌نقص با ادبیات منحصر به فرد خود اوست. در سال دو هزار و یک میلادی در پایان نمایش لباس‌های الکساندر مک‌کویین، مکعبی شیشه‌ای فرو می‌ریزد و از میانش پروانه‌های شهریار آزاد می‌شوند. درون مکعب زنی در حالت نیمه‌خوابیده با بدنی متفاوت از استانداردهای روز زیبایی در مقابل چشمان مخاطبان رها می‌شود. این همان زیبایی متفاوتی است که او با شکستن چارچوب‌های زیبایی در پیش روی چشمان تماشاچیان رها می‌سازد؛ زیبایی ذهن. 
کانسپچوال در دنیای لباس از زیبایی افکار می‌گوید. این‌که فکر و ایده‌ی طراح لباس مهم است و نه لباس. این‌که لباس یک تفکر و ایده است و نه تنها یک پوشاننده‌ی بدن.

نویسنده : ناهید بهبودیان

درباره مفهوم کانسپچوال در مد

کانسپچوال

لباس ها، حافظان بدن، بخشی از فرهنگ و آینه ی هویت فردی ما، قسمت جدا ناشدنی از زندگیمان، آمیزه ای از هنر و صنعت هستند.
صنعت مد و فشنِ پر زرق و برق با حدود 320 میلیون نیروی کار و فروش ثبت شده ی دست کم 80 میلیارد تکه لباس در سال تأمین کننده‌ی یکی از نیازهای ضروری زیست انسانی است.
به کمد خود فکر کنید و لباس مورد علاقه‌تان را در نظر بگیرید. به پیشینه‌اش فکر کنید، به ‎مواد اولیه‎‌اش، بافت پارچه، طراحی، دوخت و در نهایت بازاریابی و فروش آن. همه‎‌ی این‎‌ها نیازمند انرژی، آب و انواع منابع طبیعی و صنعتی‌‎اند. دقیق‌‎تر بگویم، نیازمند سالانه یک و نیم ترلیون لیتر آب و مسئول تولید دست کم 10% کربن دی اکسید آزاد شده در سال! 
در سال‎‌های اخیر این صنعت 1.78 ترلیون دلاری با چنگ زدن به‏ ‎فرهنگ مصرف‎‌گرایی و سؤ استفاده از نیروی انسانی، رشد چشمگیر مد سریع (fast fasion ‎ ) را رقم‌زده و در نتیجه به سومین صنعت آلوده کننده‌ی زمین تبدیل شده. حقه‌هایی مانند مد کردن و سریع از مد انداختن محصولات، ترویج خرید بیشتر و بیشتر جای نگهداری و به‌یافت، ارائه‌ی کالاهای بی‌کیفیت با عمر کوتاه و ایجاد نیاز خرید و انواع تکنیک‌های بازاریابی و فروش سبب شده‌اند تا این چرخه‌ی مخرب و نابرابر جای پای خود را در فرهنگ معاصر مصرف محکم کند.
مثلاً یک تی-شرت را در نظر بگیرید، لباسی که به شمار انبوه و در گستره‌ی وسیعی از قیمت‌ها تولید می‌شود؛ لباسی که همه یکی دارند. تولید تنها یک تی-شرت نزدیک 2700 لیتر آب مصرف می‌کند. هنگام طراحی، تولید، قیمت گذاری و فروش یک تی-شرت از یک برند تولید انبوه شاید این مصرف آب نهان هیچ اهمیتی برای کمپانی نداشته باشد. تنها چیز مهم سود است. فروش، فروش و فروش! کالاها عامدانه گونه‌ای طراحی و تولید می‌شوند که زود از چرخه‌ی مصرف خارج شوند؛ در صورتی که تنها با افزایش عمر 9 ماهه برای هر تکه لباس مقدار تولید کربن، استفاده ی آب و دور-ریز، هرکدام 20 تا 30 درصد کاهش می‌یابند. در کنار این همه آسیب به منابع طبیعی، این روند مصرف‌گرایانه از نیرو و منابع انسانی نیز بهره‌کشی می‌کند. بیشتر کارگران تولید لباس و پارچه در شیفت‌هایی طولانی، با دست‌مزد بسیار کم، در شرایط و محیطی ناامن و نابرابر مشغول کارند.
حال مد پایدار، رویکردی نو در دنیای فشن است که ‎سعی در به ‎حداقل رساندن آسیب‎‌های زیست محیطی این چرخه و حفاظت از نیروی کار این صنعت می‌کند. رویکردی که ‎طراح، تولیدکننده، مصرف‎‌کننده و توزیع‌کننده را با هم در حفظ زمین و حمایت از افراد مسئول قرار می‎دهد؛ رویکردی در تضاد با مد سریع و فرهنگ مصرف‌گرایی. در مد پایدار لباس‌های باکیفیت برای بقا در چرخه‌‎ی مصرف تولید می‎‌شوند و در این روند، نه تنها از نیروی انسانی بهره‌کشی نمی‎‌شود، بلکه مسئولانه از منابع نیز برداشت می‌شود. از طرفی دیگر در طراحی لباس‎‌ها، تلاش بر حداقل کردن دور-ریز و طراحی ماندگار در زمان و کاربردی است. تبلیغ فرهنگ خرید مسئولانه، نگهداری، بِه‌یافت و بازیافت به ‎جای مصرف‌گرایی نیز از مهم‌ترین جنبه‌های این جنبش است. این موج نو در این صنعت نیاز به کمک و همبستگی همگانی دارد. هر که لباس می‌پوشد در نقطه‌ای از این فرآیند مخرب نقش داشته و می‌تواند چرخه را بشکند. مثلاً کافی است به سرنوشت ‎لباس‌هایمان بعد از خود فکر کنیم. به ‎تمامی لباس‌‎هایی که ‎تا کنون از چرخه‌ی مصرف خارج و زباله کرده‎‌ایم. از خود بپرسیم ما مصرف‌کنندگان برای حفظ زیست کره‌ی خود به قدر کافی آگاهانه رفتار می‌کنیم؟
 کمی فراتر، تمام تکه پارچه‎‌های زاید روند تولید و تمامی لباس‌هایی که در انبارها می‎‌مانند و در نهایت زباله می‎‌شوند، هستند. زباله‌هایی که تا 95% قابلیت بازیافت و بِه‌یافت دارند اما به دلیل عدم صرف اقتصادی و نبود تقاضای مخاطبان مد، زباله می‌شوند. با خرید آگاهانه و مسئولیت‌پذیری در قبال تأثیر تصمیم های فردی در این چرخه می‌توان گامی به سوی فردایی سبزتر، مهربان‌تر و منصفانه‌تر برداشت و کارگزاران و تولیدکنندگان صنعت مد را نیز به سمت شفافیت و مسئولیت‌پذیری سوق داد.


نویسنده: مرنی خسروانی

درباره مفهوم مد پایدار

مد پایدار

مینیمالیسم یک جریان تاریخ هنری مهم است. مکتبی هنری که پایه ی آن بر کمترین حضور عناصر مرتبط است. 
مینیمالیسم تکیه بر سادگی دارد اما تنها به معنای سادگی نیست. در طراحی مینیمال اجزا ضروری و کاربردی به کار 
گرفته میشوند که به دور از طراحی های زاید، تزیینات پیچیده و اشکال گوناگون است.
 اوایل قرن بیستم این جریان فکری و هنری از سویی درمدرسه باهاوس آلمان و از سویی در روسیه میان هنرمندان نقاش و مجسمه ساز زاده شد. 
جمله مشهور »کمتر، غنیتر است« شعار بی بدیل آنهاست که توسط لودویگ میس فن در روئه معمار آلمانی و مدیر 
مدرسه باهاوس شهرت یافت اما ابداع او نبود. رابرت براونینگ شاعر و نمایشنامه نویس انگلیسی نخستین بار این 
ضرب المثل قرن نوزدهمی را در پایان قطعه هایی از اشعارش به کار برد و آن را برای همیشه مکتوب ساخت.
 این جمله به این معناست که حذف هر عنصر ناکارآمد غیر از عناصر بنیادین از اثر ، آن اثر را غنی تر میسازد. زیرا با حذف 
زواید، تمرکز روی کیفیت عناصر ضروری افزایش پیدا میکند و به غنای اثر میافزاید. بدین ترتیب مینیمالیسم وارد 
ادبیات، موسیقی، تیاتر، سینما و مد شد و حتی تبدیل به سبک زندگی گشت. 
در نیمه دوم قرن بیستم مینیمالیسم وارد دنیای مد شد و مسیری شگفت انگیز را طی کرد. در دوران رکورد اقتصادی 
بعد از جنگهای جهانی مینیمالیسم توانست جایگاه قابل اتکایی پیدا کند زیرا در مقابل مصرف گرایی و مدهای زودگذر 
و ناپایدار آن زمان قرار گرفت و با جریانات اجتماعی روز و استقلال زنان همگام شد . این لباس های فراخ و رها و ساده 
و هم زمانی، حضور در هر موقعیت اجتماعی را سهل الوصول میساختند. مینیمالیسم نه تنها یک شیوه از لباس پوشیدن 
بلکه تبدیل به جریان فکری قدرتمندی شد تا با مسایل ناکارآمد زمان همچون مدهای ناپایدار و ابزاری شدن بدن زنان در 
مد مقابله کند.
از این رو طراحان لباس، مینیمالیسم را به شیوهای هنرمندانه همسو با جریانات فکری خود و تغییرات اجتماعی پیش 
بردند و سبب شکوفایی شاخههای تازه ای در مد مینیمال شدند. در ابتدا این طراحان ژاپنی بودند که در مسیری آوانگارد 
لباسهایی مینمال را طراحی کردند و ساختارهای روز مد را در هم شکستند. ری کاواکوبو، یوهجی یاماموتو و ایسی 
میاکه مینیمالیسم آوانگارد را شکل دادند. انچه که برای آنها اهمیت داشت تاکید بر لباسها بود و نه بدنی که در آن زمان 
تبدیل به ابزار شده بود و این تغییری بزرگ در ش اهراه مد بود. طولی نکشید که مینیمالیسم مفهومی در دستان جادویی 
مارتین مارجیال شکل گرفت. طراحیهای او خالف آن چیزی بودند که دنیای مد نمایش میداد. او یک طراح بالا منازع 
ضد مد بود. نمایشهای جنجالی مجموعه هایش به دور از زرق و برق عامه پسند مد روز بود. او نشان داد که لباس 
میتواند تنها یک مفهوم باشد. اما دهه پایانی قرن بیستم نوبت آن بود که کسی پا را فراتر از این مرزها بگذارد و 
حسین چالایان فنآوری و ابداعات علم روز را وارد دنیای مد کرد. او مینیمالیسمی با زبان علم طراحی کرد. لباسهایی 
که در تن باز و بسته میشدند، پیراهنی که روی بدن حرکت میکرد و دامنی که تبدیل به یک میز میشد. لباسهای او 
از آینده میامدند. 
اما در این میان طراحانی بودند که مینیمالیسم را به طور خالص به کار گرفتند. جورجو آرمانی و دانا کرن و کلوین 
کالین مسیر مینیمالیسم امروزی را در دنیای مد هموار کردند. آنها موجب شدند تا مینیمالیسم امروزی تعریف شود. 
یعنی لباس هایی که بر اساس انحنای اندام و آناتومی بدن طراحی نمیشود. از یک پالت رنگی مشخص و محدود پیروی 
میکند. پارچه ها ساده و بدون نقش هستند. کارآمدی لباس از زینت و زرق و برق مهمتر است. از آنجا که اشکال کلی 
لباسها هندسی و صنعتی طراحی میشوند، لباسهایی فراخ و راحت و رها هستند و از این جهت ساده و قدرتمند. حاال 
در قرن بیست و یکم مینیمالیسم متناسب با زمانه خود، تعاریف تازه ای را ارزش گذاری کرده است. حاال توجه و تمرکز 
بر کیفیت پارچه، کیفیت دوخت و طراحی در بالا ترین درجه خود قرار گرفته است تا لباس هایی با دوام و عمر طوالنی 
وارد کمد لباسها شوند و این یعنی ماندگار در زمان. مینیمالیسم به سمتی پیش میرود که تعاریفی چون خرید کمتر، 
استفاده ی طولانی تر از لباسها و طراحی با دوام و تولید محدود مفاهیم مینیمالیسم را شکل میدهند. مفاهیمی که 
محیط زیست و حیات و نوع بشر از ارزشهای طراحی آن محسوب میشوند.

نویسنده : ناهید بهبودیان

مینیمالیسم

ماکسیمالیسم جریانی انتقادی و واکنشی مستقیم به مینیمالیسم است. شاید بهترین تعریف آن این باشد که گفته شود ماکسیمالیسم متضاد مینیمالیسم است. ماکسیمالیسم اجازه می‌دهد رنگ‌ها، شکل‌ها، مایه‌ها و بافت‌ها در آزادی سخن بگویند، نه با آوایی بلند و آزاردهنده بل با نوایی که توجه هر کسی را برانگیخته خواهد کرد. ماکسیمالیست‌ها حتی در برگزیدن شعار در تقابل با مینیمالیست‌ها قرار گرفتند و معتقدند که شعار «کمتر، غنی‌تر است» نمودی واقعی ندارد و واقع‌گرایانه آن است که گفته شود «بیشتر، غنی‌تر است». بنابراین در مقابل شعار «Less is more» مینیمالیسم، آن‌ها «More is more» را برگزیدند.
ریشه‌های ماکسیمالیسم در عصر باروک و روکوکو است. باروک مکتبی هنری بود که در قرن هفده میلادی از میان معماری زاده شد. آزادی در شیوه‌ی طراحی، حضور شکل‌های گوناگون و درهم‌آمیختگی عناصر که ظاهری مجلل، نمایشی و پر زرق و برق داشتند و باب طبع اشرافیت بودند از ویژگی‌های آن هستند.‌ در همان دوران به سبب آن که پادشاه زمان لویی چهاردهم از افراطی‌ترین پادشاهان فرانسه شیفته‌ی لباس‌های فاخر و گران‌قیمت‌ بود، باروک در طراحی‌ و دوخت و شیوه‌ی لباس پوشیدن تاثیر به‌سزایی در میان درباریان و طبقه‌ی اشراف گذاشت و پر و بال گرفت. پارچه‌های ساتن و مخمل، تزیینات سنگین، گل‌دوزی‌های پرکار، روبان دوزی‌های سلطنتی، رنگ‌های مشکی و طلایی و نقره‌ای، لایه‌های بسیار از لباس‌های متعدد بر روی هم، تمامی از ویژگی‌های باروک در آن زمان بودند. در ادامه‌ی باروک نیز روکوکو شکل گرفت که واکنشی علیه شکوه و جلال افراطی باروک بود. در شیوه‌ی روکوکو با آن‌که تزیینات و جزییات فراوان بودند اما در اندازه و مقیاس، کوچک‌تر وکم‌تر شدند. از آنجا که باروک و روکوکو در میان افراد سلطنتی باب بود همواره یادآور اشرافیت است. اما قرن‌های بعد با مدرن و صنعتی شدن زندگی چنین شیوه‌هایی کم‌کم از میان رفتند.
اواخر قرن بیستم هنگامی که جریان‌ مینیمالیسم داشت قدرت‌نمایی می‌کرد ناگهان در مقابل، جریان ماکسیمالیسم جان گرفت و وارد معماری به ویژه طراحی داخلی، ادبیات، موسیقی و همچنین دنیای پذیرای مد شد. به یک‌باره رنگ‌های تند و درخشان، نقوش چشم‌گیر و خیره‌کننده و عناصر بیش از اندازه تزیینی وارد لباس‌ها شدند. دریس فان نوتن، لانولین، مارک جیکوبز، پرادا، پوچی، دولچه و گبانا و گوچی شیوه‌ی ماکسیمالیسم را وارد لباس‌های زنان و مردان کردند. در این میان و در قرن بیست و یکم الساندرو میشله را می‌توان جادوگر ماکسیمالیسم دانست. او با پیوستن به گوچی ماکسیمالیسم خالص را از اعماق قرن هفدهم به بالا کشید و آن را تبدیل به امپراتوری قدرتمند ساخت. دوجنس‌گرایی، گرایش به خودشیفتگی اغراق‌آمیز و خودنمایی از اجزا فرهنگ تصویری ماکسیمالیسم هستند که او در نهایت شکوه از پس نمایش آن برآمد. بدین ترتیب لباس‌های لایه‌ای که آراسته به تور و روبان‌اند، آذین‌های حجیم و درخشان، پارچه‌های فاخر و سنگین و شلوغ و جوراب‌های منقوش همراه صندل‌ها وارد کمد لباس‌ها شدند. ارجاعات تاریخی، ماجراجویی و شمه‌ای از جریانات روز از ویژگی‌های طراحی ماکسیمالیسم هستند که در پس لباس‌ها و آذین‌ها به چشم می‌آیند. ماکسیمالیسم تمام محدودیت‌های طراحی را کنار می‌زند و شاید برای آن که همواره در میان پادشاهان و اشراف رواج داشته نماد رفاه و ثروت است و از این جهت جسورانه با آن که رنگین‌کمانی از شیوه‌های متفاوت را در کنار یکدیگر جای می‌دهد هویتی چندگانه اما یک‌دست دارد.

نویسنده :‌ناهید بهبودیان

آیدا و آناهیتا متین

آرشیدا نوایی

آریگا توروسیان

آرمین نجیب

آیدا حبیب زادگان

آگاپه باباخانی

آیدا اسماعیلی

آیدا اسیری

بهار سلیمی و شایلان عشایری

مریم سلامی

پردیس و نسیم مهیمن

دریا حاتمی

پروین شیرازی

ملیکا دهقانی و مریم شامخ

پرستو رضایی

مریم میرعلایی

جوه سان

زهرا دهقان

naoko

مهسا بصیری

امیرحسین مهدی زاده

ارغوان روزبه

انوشه محمدخانی و نگار جاویدی راد

استدیو مدام

الهام علیرضایی

الهه علی محمدی

الهام کردا

مشاهده بیشتر

کیف و کفش

پوشاک

اکسسوری

پوشاک

کیف و کفش

اکسسوری

پوشاک

کیف و کفش

اکسسوری

پوشاک

کیف و کفش

اکسسوری

فلسفه و مفاهیم